De mens heeft altijd al de neiging gehad om zijn ideeën en verhalen vast te willen leggen en te verspreiden. Het zorgde voor de ontwikkeling van het schrift, de drukpers en uiteindelijk zelfs de printer. Het is een van de beste voorbeelden van hoe innovatie de wereld om ons heen danig kan veranderen.
Van grottekeningen tot het schrift
In de prehistorie begon het allemaal met grotschilderingen. Verhalen werden voor het nageslacht vastgelegd en duizenden jaren later zijn ze nog steeds aanwezig. Tussen 3.300 en 2.900 voor Christus ontwikkelde zich dan weer het protospijkerschrift. Hierbij maakte men met rietstengels inkepingen in kleitabletten en legde men met pictogrammen of ideogrammen zaken vast. Met dit spijkerschrift en de Egyptische hiërogliefen werd zo de basis voor het hedendaagse schrift gelegd, waarna we enkel nog moesten wachten op de Feniciërs die het omvormden naar een klankschrift en een fonetisch alfabet.
Ideeën werden sneller verspreid dankzij de drukpers
Vervolgens ontstond de Gutenberg-drukpers. Het betekende een enorme revolutie, want werken dienden niet meer met de hand te worden overgeschreven door monniken. De drukpers verving het monnikenwerk en teksten en afbeeldingen werden op grote schaal vermenigvuldigd. Censuur kon steeds moeilijker een rem zetten op innovatie en de verspreiding van informatie kreeg een nieuwe dimensie.
De volgende stap was dan ook de lithografie, waarbij ook tekeningen eenvoudiger verspreid konden worden. De lithografie is eind jaren negentig van de achttiende eeuw ontwikkeld. De Beierse toneelspeler Alois Senefelder zocht toen naar een manier om zijn geschreven toneelstukken makkelijker te vermenigvuldigen. Een kalksteen werd door hem voorzien van een beeld dat met Arabische gom werd vastgelegd. Aan de gom werd een zuur toegevoegd. Alleen de delen van de steen waarop niet was getekend, werden door het zuur aangetast. Zo ontstonden er hoogteverschillen en zo kon een beeld in spiegelbeeld op papier worden aangebracht. Onder meer voor de verspreiding van muziekpartituren was deze techniek heel belangrijk.
De lithografie liep uiteindelijk tegen allerlei problemen aan, maar dankzij een knap staaltje innovatie heeft het nog steeds toepassingen. Bij fotolithografie brengt men bijvoorbeeld fotografisch patronen aan op koperplaatjes, waarbij de onbeschermde delen een behandeling ondergaan. Zo kan men de onbeschermde koperlagen van een koperplaatje etsen, waarbij enkel de belichte delen niet verdwijnen en er een functionerend printplaatje achterblijft.
Ontwikkeling van de printer
Op de printer zoals we hem vandaag kennen, rijkelijk voorzien van compacte printplaten, was het nog even wachten. De voorloper van de inkjetprinter kwam in de jaren vijftig van de vorige eeuw op de markt en op de laserprinter was het wachten tot het jaar 1969. Het was een uitvinding van Xerox. De laser- en inkjetprinter zijn tot op heden de twee vaakst gebruikte printers ter wereld. Later hebben ze natuurlijk nog heel wat wijzigingen ondergaan. Zo is er nu ook de all in one laser printer die niet alleen kan printen, maar ook kan scannen, kopiëren en faxen. Het belang hiervan mag niet worden onderschat. Printen is namelijk niet langer het alleenrecht van de grote drukkerijen, maar eenieder kan zijn ideeën delen en vermenigvuldigen. De hedendaagse kantooromgeving was zonder de printer nagenoeg niet mogelijk geweest.
Met de 3D-printer lijkt de volgende stap intussen te zijn gezet. De 3D-printer staat de mens namelijk toe om abstractere ideeën eenvoudiger tot uiting te brengen. Hoewel het momenteel nog vooral wordt gebruikt voor functionele modellen, oogt de toekomst mooi. Implantaten voor de gezondheidszorg, onderdelen printen in de ruimte of gebouwen printen? Het enige wat je nodig hebt, is een printer en een laptop. Dit zit dan weer boordevol printplaatjes. Te danken aan? Juist, ja.